Awersy i rewersy na monetach pierwszych Piastów

źródło: zbiory nbp

Brakteat, tzw. protekcyjny, wybity ok. 1135 r. za panowania Bolesława III Krzywoustego (9)

źródło: zbiory nbp

Denar Princes Polonie

źródło: zbiory nbp

źródło: zbiory nbp

Denar książęcy Bolesława Śmiałego

źródło: zbiory nbp

źródło: zbiory nbp

Denar królewski Bolesława Śmiałego

źródło: zbiory nbp

źródło: zbiory nbp

Denar Bolesława III  Krzywoustego

źródło: zbiory nbp

Żadna polska moneta sprzed rozbicia dzielnicowego nie ma na awersie wizerunku orła jako godła państwa polskiego. Nawet denar Chrobrego budzi kontrowersje.

W kronice polsko-węgierskiej, która została napisana prawdopodobnie w 1222 r., po raz pierwszy pojawia się legenda o założeniu państwa polskiego. Według autora tej kroniki – który, jak się przypuszcza, był pisarzem węgierskiej kancelarii królewskiej – trzech braci, być może chorwackich książąt, podróżowało z wybrzeża Morza Adriatyckiego na północ w kierunku Bałtyku. W wyniku różnych zdarzeń Lech, Czech i Rus założyli w czasie swojej wędrówki przez Europę Wschodnią trzy słowiańskie narody: Czechów, Polaków (Lechitów) oraz Rusów. Legenda jest wspominana także w napisanej po czesku Kronice Dalimila, która potwierdza, że Lech postanowił obrać za siedzibę swojego rodu miejsce, gdzie ujrzał białego orła wzlatującego na niebo czerwieniejące od światła zachodzącego słońca. „Aby zapewnić schronienie sobie i swoim ludziom, rzekł Lech: »Zbudujmy gniazdo!«. Stąd i owa miejscowość aż do dzisiaj zwie się Gniezno, to jest »budowanie gniazda«" – pisał nieznany z imienia autor „Kroniki wielkopolskiej" z XIII w. Przyjęło się więc uważać orła białego za najstarsze godło Polski i herb rodowy polskiej dynastii Piastów.

Czy to jest orzeł?

Tymczasem żadna, oprócz jednej jedynej, polska moneta z okresu przed rozbiciem dzielnicowym nie przedstawia orła na awersie. Nawet najstarsza polska moneta –...